آسیب‌شناسی شبکه توزیع آب

یکی از مهم‌ترین ویژگی شبکه‌های توزیع آب، تامین فشار آب مناسب در نقاط برداشت از شبکه است. در زمان وقوع هم زمانی مصرف (زمانی که بیشترین مصرف در شبکه از سوی کاربران انجام می شود) سرعت جریان در لوله ها افزایش یافته و به تناسب آن، افت هیدرولیکی نیز افزایش خواهد یافت. (افت هیدرولیکی در مجاری تحت فشار با توان دوم سرعت جریان ارتباط مستقیم دارد).

طراحی شبکه توزیع آب به گونه‌ای انجام می‌شود که در زمان حداکثر مصرف لحظه ای، حداقل فشار تعریف شده در نقاط برداشت قابل دسترس باشد. در برخی از شبکه ها، علاوه بر مصرف آب توسط ساکنین یا صنعت و …، مصارف آتش نشانی نیز در دبی لوله ها محاسبه شده و در زمان اطفاء حریق، جریان زیادی از شبکه خارج می شود. بنابراین مطابق با نشریات سازمان برنامه و بودجه و وزارت نیرو، شبکه توزیع آب باید توانایی تامین فشار در حالات مختلف برداشت (از جمله در زمان آتش سوزی) را داشته باشد.

یکی از مشکلات مهم در بهره برداری از شبکه توزیع آب، توسعه ناهمگون شهر، صنعت یا ناحیه کاربری بدون در نظر گرفتن نیازمندی های هیدرولیکی شبکه توزیع آب است. بدین معنی که با توسعه شهر در طول زمان متمادی، علاوه بر افزوده شدن مصرف کنندگان جدید به شبکه، طول لوله گذاری نیز افزایش یافته و این دو عامل در زمان مصرف حداکثر آب، باعث افزایش افت فشار هیدرولیکی در شبکه ها می گردد. حال آنکه ممکن است قطر لوله در زمان طراحی برای محدوده مشخصی از شهر یا ناحیه کاربری، محاسبه و اجرا شده باشد که در این حالت، افزایش مصرف و افزایش طول لوله گذاری در کنار قطر پایین لوله در مسیرهای ابتدایی شبکه، باعث بروز مشکلاتی در فشار آب خواهد شد.

در برخی از شهرها یا حتی داخل محدوده های صنعتی و کارخانه ها، گاهی شاهد افت فشار در نقاط برداشت هستیم. در حالیکه ممکن است در بررسی های اولیه انجام شده، موقعیت استقرار مخزن ذخیره یا ظرفیت پمپ ها کمترین اشکال را داشته باشد. در این حالت به دنبال رفع مشکل از طریق اصلاح شبکه خواهیم بود.

معمولا اصلاح شبکه علاوه بر بازدیدهای میدانی و بررسی نقشه های اجرا شده شبکه، مستلزم تحلیل هیدرولیکی شبکه توسط نرم افزار نیز است. بنابراین با در نظر گرفتن مصرف کنندگان موجود در شبکه و پیش بینی توسعه آتی شهر یا کارخانه و سایر پارامترها، اصلاحاتی در قطر لوله ها (بخصوص لوله های ابتدای شبکه)، کاهش مسیرهای شاخه ای و افزایش لوپ های شبکه انجام شده، اصلاح ظرفیت پمپ ها، اصلاح موقعیت نصب مخازن و … انجام شده و شبکه توزیع آب برای بهره برداری با شرایط جدید و رضایت بخش متناسب سازی می شود